Hazirda Xezer denizinde kulek enerjisinin istifadesi uzre yol xeritesi hazirlanir. Bununla bagli metbuata Energetika Nazirliyinin metbuat katibi Cahid Mikayilov melumat verib. Bildirib ki, hazirda Xezer denizinin Azerbaycan hissesinde tedqiqatlar aparilir. Enerji sektorunun idare olunmasina komek proqrami cercivesinde ilkin qiymetlendirme kecirilib. Xezerin kulek enerjisinin potensial gucu texminen 157 giqavatt hecminde olculur.

"Kaspi" qezeti mesele ile bagli arashdirma aparib.

Kulek enerjisi ekoloji cehetden temizdir, amma hem de iqtisadi cehetden semereli hesab olunan alternativ enerji novlerindendir.

Avropada birinci olke

İqtisadci ekspert Murad Calalov deyir ki, hazirda dunyada iqtisadi ve texnoloji baximindan inkishaf etmish olkeler berpa olunan enerjinin hecmini artirmaqda maraqlidirlar. Burda meqsed, hem etraf muhite zerer vurmamaq, hem de gelir elde etmekdir. Dunyada en cox ustunluk verilen berpa olunan enerji ise gunesh ve kulek enerjisidir: "Bunlarin her ikisi deniz uzerinde (ofshorlar) ve ya denizden kenar quru yerlerde, yaxud sulu erazilerde (onshorlar) elde edilir. Dunyada kulek enerjisinden istifadeye gore Cin ve ABSh dan sonra 3-cu yeri Almaniya tuturdu. Amma 2020-ci ilin statistikasina gore, artiq 60 giqavattla Almaniya birinci yerdedir".

Almaniyanin denizden enerji geliri

M.Calalov bildirdi ki, Almaniya denizlerin imkanlarindan istifade ederek kulek enerjisinden boyuk gelir elde etmeyi bacarib: "Dunyada bu istiqametde ugurlu tecrubeler var. Meselen, Almaniyanin shimal eyaletleri hem Baltik, hem de shimal denizleri ile ehatelenib. Kulek turbinlerinin sayina, yerleshme yerine gore, Almaniyanin shimal hissesi esas paya malikdir. Turbinlerin paylanmasina gore 41 faiz tam olaraq shimalin uzerine dushur. Yeni Almaniya denizlerin kulek enerjisi imkanlarindan duzgun shekilde istifade etmeyi bacarib. İxracat da daxil olmaqla, Almaniyanin kulek enerji sektorunda gelirler 17,7 milyard dollar teshkil edir. Bu da ekoloji cehetden temiz mehsullarla elde olunan butun gelirlerin dordde birine beraberdir".

Baki kuleyinden tam istifade

İqtisadci ekspertin sozlerine gore, Xezer denizinin kulek enerji imkanlari ile bagli layihe tam ishlenib hazirlanmadigi ucun qeti proqnozlar vermek mumkun deyil. Ancaq denizin relyefi hem suda, hem de sudan kenarda - sahil erazilerde kulek turbinlerinin yerleshdirmesine imkan verir: "Deniz erazisi kulekli olur deye, daha cox enerji elde etmek mumkundur. Elave olaraq, Baki kulekler sheheri kimi taninir. Xezri, gilavar kuleklerimiz var. Bunlardan tam shekilde istifade etmek olar. Bizde gemicilik o qeder de inkishaf etmeyib. Ona gore de, turbinlerin xerite uzre denizde yerleshdirilmesi bizim ucun tam optimaldir".

Ucuzu guneshdir, sonra kulek

M.Calalov deyir ki, kulek enerjisi ekoloji cehetden temizdir, geliri cox yuksekdir ve ucuz qiymete elde edilir: "Kulek enerjisi kulek turbinleri yerleshdirilerek elde olunur. Bir kulek turbininin qurashdirilmasi, yerleshdirilmesi diger berpa olunan enerjilere nisbeten daha ucuz ve asan basha gelir. Amma gunesh enerjisinde istifade edilen panellerin qiymeti, nisbeten daha ucuzdur. Alternativ yashil enerji icerisinde en ucuzu guneshdir, ondan sonra ise kulek enerjisidir".

"Yaxinliqda tikinti olmamalidir"

Kulek enerjisinin semerelilik baximindan gunesh enerjisine uduzdugu meqamlar da var: "Her hansi boyuk bir erazide - deyek ki, yarim hektarda bir kulek turbini yerleshdirmek mumkundurse, eyni erazide daha cox gunesh panelleri yerleshdirmek olar. Bu baximdan gunesh enerjisi daha semereli olur. Diger mesele odur ki, kulek enerjisi elde etmek ucun turbinler yerleshdirilen erazinin yaxinliqda tikinti olmamalidir".

Azerbaycanin hedefi

M.Calalov deyir ki, bu sahe ile bagli olkemizin mueyyen hedefleri var: "Bizde proses gedir. Berpa olunan enerji menbelerinden istifadenin genishlendirilmesi Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti İlham Eliyev terefinden 2030-cu iledek olkemizde sosial-iqtisadi inkishaf kursunun, elece de temiz etraf muhite nail olmanin prioritetlerinden biri kimi mueyyenleshdirilir. Hem de 2030-cu ile qeder berpa olunan enerjinin payini olke uzre 30 faize catdirmaq hedeflenib".

Olkeye investisiya axini

Ekspert qeyd etdi ki, kulek enerjisinin genishlendirilmesi ishleri olke iqtisadiyyatinda onemli paya malik olacaq: "Bu sahenin diger olkelerde ilden-ile genishlendirilmesi meshgullugu artirir. Yuz minlerle ehali ishle temin olunur. Hazirda inkishaf etmish olkeler, boyuk shirketler esas investisiyalarini yashil enerji ile bagli layihe ve planlara ayirirlar. Hansi olkede yashil enerji planlari varsa, hem shirketler, hem de dovlet, birbasha olaraq bu saheye investisiyalar, maliyyeler ayirirlar. Diger terefden, kulekden enerji elde etmekle, berpa olunmayan neft enerjisine qenaet etmish olariq. Nefti hasil ederik, ehtiyat kimi saxlayariq, qiymeti qalxanda satariq. Eger bu sahe olkemizde genishlendirilerse, ixrac da daxil olmaqla kulek enerjisi sektorundaki gelir olke iqtisadiyyatinda nezerecarpacaq derecede paya malik ola biler. Etraf muhitin qorunmasi dunyada on planda durdugu ucun bu sahe uzre olkeye kulli miqdarda investisiya axini olacagina inaniram. Bu layihe xarici investorlarin eraziye celbi, beynelxalq shirketlerle enerji emekdashliginin inkishafi ucun boyuk imkanlar yaratmish olar".

Telegramda izleyin

instagramda izleyin