COVİD-19 pandemiyasi ve umumiyyetle, muxtelif dovrlerde yayilan curbecur viruslar, elan olunmush pandemiyalar edebiyyata oldugu kimi, kino industriyasina da tesir edib. Bu tesir hem inkishaf, hem de movzu baximindan hiss olunur. Bu gun pandemiyaya film movzusu aspektinden baxacagiq.
Bu barede "Kaspi" qezeti meqale derc edib.
Bele ki, indiye qeder epidemiya, xestelikler ve viruslarla bagli dunyada onlarla film cekilib. Onlar, ekseren, olduqca vahimeli, qorxulu olsalar da, boyuk gelir getiren ve sevilen filmler sirasindadirlar. Maraqlisi budur ki, insanlar pandemiya dovrunde, xususen, xestelikleri eks etdiren filmler izlemeye daha cox ustunluk verirler. Bes bunun sebebi nedir? Vyana Universitetinin professoru, germanist Eva Hornun fikrince, bedii uydurma istenilen aglasigmaz veziyyeti vizuallashdira bilir.
"Gelecek facie kimi" kitabinda Eva Horn yazir: "Facieler haqqinda olan roman ve filmler oxucu ve tamashacilara real tehlukeden uzaq olmaqla fikren uduzmaga furset yaradir".
1971-ci ilde cekilmish "Andromeda shtammi" bu cur filmlerin ilk numunelerindendir. Film yazici Maykl Kriktonun elmi-fantastik romani esasinda cekilib. Robert Uaysin rejissoru oldugu ve bash rollarda Artur Hill, Devid Ueyn, Ceyms Olson ve Keyt Ridin oynadigi film boyuk regbet qazanib.
Steven Soderberqin Skott Z. Burnsun ssenarisi esasinda cekdiyi "Yoluxma" filmi indiki pandemiya ile daha cox sesleshir. Bash qehremanin oskurmesi, ister-istemez koronovirusun simptomlarini xatirladir. Honkonqdan geri donen qehreman Cikaqo aeroportunda vaxt oldurur. Bu xanim artiq virusa yoluxmush olur ve toxundugu her yere virus yayir. Bu meqamlara diqqetle baxan tamashaci artiq ellerini sabunla yumaq, spirtlemek, butun gorushleri legv etmek, sosial mesafe saxlamaq fikrine dushecek. O ki qaldi filmin qehremanina, o, bir nece gunun icinde olur. Shok icinde olan erinde, ardinca da diger insanlarda simptomlar gorunmeye bashlayir. Epidemiya dunyanin muxtelif yerlerinde suretle yayilir.
Nil Marshalin 2008-ci ilde cekdiyi "Qiyamet gunu" filmi de bu seriya filmlerdendir. Film 2008-ci ilde Shotlandiyada yayilmish "Bicinci" adlanan olumcul virusdan behs edir. Onun simptomlari yuksek temperatur, qaytarma, halsizliq, mohkem agrilardir. Butun olke bu virusa gore izolyasiya olunur, ehali taleyin umidine buraxilir. Sona qeder tamashacini tam gerginlik icinde saxlayan film, olduqca maraqla qarshilanib.
Rejissor Volfhanq Petersenin Ricard Prestonun "Qaynar zona" kitabi esasinda 1995-ci ilde cekdiyi "Epidemiya" filmi de adindan belli oldugu kimi suretle yayilan xesteliklerdendir. Mexfi herbi laboratoriyada yaradilan olumcul virus onillikler sonra onlari yaradanlara qayidir. Filmin esas sujeti epidemiyanin qarshisini almaqdan otru sheherin mehv edilmesine hesr olunub.
Epidemiya ile bagli eserlerin icinde amerikali yazici Stiven Kinqin 1978-ci ilde qeleme aldigi "Qarshidurma" eseri esasinda rejissor Mik Herrisin 1994-cu ilde cekdiyi mini-serial - "Qarshidurma" da ferqlidir. ABSh-in mexfi laboratoriyasindan tesaduf neticesinde cox tehlukeli virus kenara cixir. Bu, boyuk bir facieye sebeb olur. Bele ki, bioloji silah kimi hazirlanan, olum sacan qrip shtammi suretle yayilir. Bunun esas sebebi umumi xaos, hemcinin ordu ve polislerin xususi amansizligi ve qeddarligi olur. Ve belelikle, qarshidurma bashlayir.
2018-ci ilde cekilen "Yagish" serialini da qeyd etmek isterdim. Yagish vasitesile yayilan qorxunc virus Yer kuresini mehv edir. Uzun iller sonra bunkerden sag-salamat cixan baci-qardash sivilizasiyanin qaliqlarini axtarmaq ucun yola cixirlar. Tesadufen sag qalmish cox az sayda insanlarla da rastlashirlar. Lakin onlarin hamisini ancaq olum gozleyir. Xususen de, esas sherti pozsalar, olumden qurtulmaq mumkun deyil. Esas shert ise yagishin altina dushmemekdir.
Bu movzuda "12 meymun", "Qizdirma", "28 gun sonra", "Divar", "Virus", "Men efsaneyem", "Dunyalarin savashi Z", "Gezen oluler", "Oluler olmur" ve s. kimi filmleri de misal cekmek olar. Eva Horn hesab edir ki, bele filmlere telebatin daha boyuk olmasi insanlarda bu cur xesteliklerle bagli bilgilerinin az olmasidir. Ekran qarshisinda divanda rahatca eyleshen kes, onun fikrince, sadece kenar bir mushahidecidir. O, facienin qarshisina almaq ucun ne ise etmek mecburiyyetinde deyil. Ve hetta "happy end"e de umidli ola bilir.
Mence, bu cur filmlere sakit baxmaq mumkun deyil. İnsan, eksine, daha da vahimelenir, olumle uz-uze gelmekden qorxuya dushur. Diger terefdense, bu qorxu sanki insanda bir mesuliyyet, xof yaradir. Sosial mesafe saxlamaga, mueyyen ehtiyat tedbirleri gormeye, dovletin bizi qorumaq ucun verdiyi tovsiye ve gosterishlere emel etmeye sovq edir. Teki saglam olaq.
Telegramda izleyin 
instagramda izleyin