Demek olar ki, her kesin heyatinda stressli dovru olur. Buna esasen kecirdiyimiz travmalar, yashadigimiz her hansi pis hadise ve s. sebeb ola biler. Adeten dovri olan bu ehval-ruhiyye bir muddet sonra yox olur.Lakin bu depresiv ehval (keder , umidsizlik) uzun muddet davam ederse, davamli depressiyaya cevrile biler. Depressiya mulayim, orta ve agir depressiya kimi tesnif edilir.
Eslinde movsumi ehval pozgunlugu hali tekce payiz-qish aylari ucun deyil, diger fesiller ucun de kecerlidir. Shimal olkelerinde, xususen de qish aylarinin daha uzun ve qaranliq oldugu yerlerde yashayan insanlarda movsumi depressiyaya daha cox rast gelinir.
Yuxarida qeyd edildiyi kimi, depressiv ehval muxtelif sebeblerden yarana biler. Qish depressiyasi, payiz ve qish aylarinda gunesh ishiginin az olmasi sebebinden beyindeki pozulmush hormonal balansdan qaynaqlanir. Sebeb ise, qishda gunlerin qisaldilmasi ile bedenin gunduz ve gece ritmi pisleshir. Bu pisleshme ile beyindeki hormonlar ve siqnal verici maddelerin (neyrotransmitterler) balansi pozulur.
Siqnal verici maddeler (neyrotransmitterler) beyinde siqnal oturulmesinde muhum rol oynayan uzvi kimyevi komponentlerdir. Dopamin, Norepinefrin, Serotonin ve Endorfin beynin en vacib siqnal verici maddeleridir. Bu maddeler bedenin ozu terefinden istehsal olunur ve bir-biri ile cox xususi elaqesi var. Bu elaqenin pisleshmesi, meselen, bir maddenin qeyridekvat istehsali, emosiya, davranish ve qavrayisha menfi tesir gosterir.
Bu maddelerin funksiyasi nedir?
-Dopamin, norepinefrin ile birlikde bedende xosh hissler yaradir. Dopamin seviyyesinde bir qeder azalma depressiyaya sebeb olur.
-Serotonin sakitlik, tarazliq ve memnunluq temin edir. Eyni zamanda acliq, qorxu, tecavuz, keder ve narahatliq kimi hisleri azaldir.
-Norepinefrin bedeni enerjili saxlayir ve stimullashdirir.
-Endorfin agri kesicidir. Hetta endorfin seviyyesinde kicik bir enme agri hissini daha da guclendirir.
Qadinlarda bu dovri ehval kishilere nisbeten iki defe coxdur. Bunun sebebi qadinlarin heyat boyu hormon dalgalanmalarina daha cox meruz qalmalaridir.
Qadinlar umumiyyetle ashagidaki dovrlerde depresiv ehval-ruhiyye daha cox mushahide olunur:
-Menstruasiya dovru
-Hamilelik dovru
-Dogum dovru
-Dogumdan sonraki dovr
Qish depressiyasinin simptomlarina ise aiddir:
Artan yorgunluq, konsentrasiya problemi, ruh dushkunluyu , maraq itkisi, tukenme, hevessizlik, sosial tecrid, kokelme, gerginlik, esebilik, ishtahsizliq, yuxu pozgunlugu.
Qish depressiyasinin mualicesi
Hem qish depressiyasi ,hem de diger movsumi depressiyalar xesteliyin hansi derecede olmasina gore mualice edilmelidir. Yungul hallar ucun sade tedbirler kifayetdir. Bunun ucun xesteye xoshbextlik hormonu serotonin istehsalini stimullashdirmaq ucun sade tedbirler gormek lazimdir. Gun erzinde gezinti, idmanla meshgul olmaq, nizamli qidalanma ve s. Daha shiddetli ve uzunmuddetli shikayetler ucun, bir mutexessis hekime muraciet etmek meslehetdir. Mualice ucun hemishe anti depressiv hebler qebul etmek lazim olmaya biler.
Telegramda izleyin 
instagramda izleyin